Het is bijna 8 maanden geleden dat het fatale ongeluk in Hamburg gebeurde. Jessi heeft noodgedwongen in één klap afscheid moeten nemen van haar gezin. En is nu dus een relatie begonnen met Marius. Dat is snel. Het risico bestaat dat Jessi haar rouw, haar verdriet wegdrukt. Het gaat hier natuurlijk om een roman. Dat is aan de lezer om te beoordelen. Toch is het verhaal van Jessi gebaseerd op een reëel voorbeeld. Een vrouw die het rouwproces razendsnel doorliep, mede ook omdat de relatie met de overledene niet goed was. Juist om het vooroordeel te benadrukken heb ik voor dit verhaal gekozen. In werkelijkheid duurt een rouwperiode juist heel lang. Soms komt er nooit een einde aan het rouwproces. Zeker als het gaat om het verlies van kinderen.
Tip 40 – ‘U weet niet wat wij voelen’
De Amerikaanse psycholoog James Pennebaker gaf ooit een lezing aan een groep ouders die het verlies van een kind hadden moeten verwerken. Hij sprak vanuit zijn theoretische kennis wat hierover in de psychologie bekend was, maar was natuurlijk geen ervaringsdeskundige. Na afloop van zijn lezing wees één van de aanwezigen hem daar beleefd op: ‘u weet niet wat wij voelen’. De andere aanwezigen in de zaal vielen de inspreker bij. De boodschap was dat iemand vanuit een theorieboek nooit mag zeggen dat hij begrijpt wat de nabestaanden voelen.
Isolement
De psycholoog sprak later die avond daarover na, in informele sfeer en merkte dat veel ouders in een groot isolement terecht waren gekomen. De omgeving (vrienden, familie) vond het na een aantal maanden lastig om het onderwerp ter sprake te brengen. Terwijl de ouders juist enorm de behoefte hadden om over hun verlies te praten. Bij de nabestaanden trad ook gedragsverandering op. Verdriet uiteraard, maar ook irritatie, verminderde concentratie en het terugtrekken uit het sociale leven. Daarnaast waren ook lichamelijke veranderingen merkbaar: verstoorde slaap, vatbaarder voor ziektes, afname spierkracht, bloeddruk en gewichtsafname.
Diepe sporen
Rouw laat diepe sporen na en aandacht voor de nabestaanden is altijd gewenst. Zonder uiteraard te vervallen in clichés als ‘kop op’ of ‘denk vooral aan de plezierige momenten’. Alleen het aanwezig zijn, alleen luisteren – dat is vaak voldoende. Net als schrijven, is praten een heerlijke uitlaatklep en helpt het in het proces van rouw. Hoe lang? Dat is niet belangrijk. Zelf na een aantal jaar blijft de behoefte bestaan om te willen praten over degene die is overleden. Er voor open staan, luisteren. En waakzaam zijn. Want er bestaat een kans dat rouw tot blijvende depressiviteit lijdt. En ook daar kunnen familie en vrienden de helpende hand bieden.
En jij?
Iedereen heeft in zijn omgeving wel iemand die een groot verlies heeft moeten dragen, of misschien ben jij zelf wel degene die worstelt met een leegte na overlijden. Vind jij het fijn om over te praten, Vind jij het fijn om gehoord te worden of wil je juist dat mensen erover zwijgen?
Tip 41 – Talloze boeken
Er zijn talloze boeken over rouwverwerking en talloze methodes om daar mee om te gaan. In Nederland zijn er praatgroepen, ook speciaal gericht op jongeren.
In het betaaldeel van dit werkboek nog meer tips.
